Cmentarze Parafialne

HISTORIA CMENTARZY PRZYKOŚCIELNYCH I GRZEBALNEGO W JANOWCU – KALENDARIUM

1325 – pierwsza wzmianka o parafii w Serokomli w źródłach pisanych. Cmentarz funkcjonuje przy drewnianej świątyni pod wezwaniem Św. Małgorzaty. Według historyków parafia i cmentarz mogły istnieć już pod koniec XIII w.
1350 – cmentarz funkcjonuje przy murowanym kościele gotyckim, wzniesionym z fundacji właścicieli wsi, rodu Syrokomlów, dzięki łasce biskupa krakowskiego Bodzanty z Janikowa.
1545 – 1553 – budowa nowego kościoła przez Piotra Firleja, założyciela w 1537 r. miasta Janowiec na gruntach wsi Serokomla. Wzniesiono wówczas nową, obszerną nawę i prezbiterium obok starego kościoła. Pod prezbiterium, od południa, ulokowano murowaną, sklepioną kryptę na pochówki kapłanów, dobroczyńców Kościoła i rodziny kolatora.
1595 – Najstarszy opis cmentarza przykościelnego w wizytacji diecezjalnej: „cmentarz odpowiedni, otoczony płotem drewnianym (…) i dobrze zamknięty, od południa jednak zbyt szczupły z powodu budowy murów nowego kościoła. Nie ma kostnicy, kości jednak ludzkie zebrane po cmentarzu przechowywane są w mogile przy murach kościoła (…)”.
1748 – „Cmentarz otoczony murem pokrytym dachówkami, z trzema bramami: od wschodu mniejszą, od zachodu większą z małymi drzwiami obok, od północy także mniejszą (…). Kostnica wewnątrz murów w rogu zachodnim murowana, głęboka i obszerna, ale wymaga dobudowania jednej ściany od strony cmentarza” (Akta wizytacji parafii).
1614 – 1776 – ubodzy, żebracy, lokatorzy szpitala kościelnego grzebani byli na cmentarzu przy Kościele Szpitalnym pw. Św. Cecylii (nieistniejący).
1687 – 1796 – według zachowanych akt metrykalnych (księgi zmarłych) wynika, że w tych latach wokół kościoła parafialnego i w świątyni pochowanych zostało co najmniej 4799 osób. Obliczenia przeprowadził ksiądz Stanisław Dudziński, autor Kroniki parafii Janowiec nad Wisłą (1931). Są to dane niepełne z powodu sporych luk w chronologii zachowanych ksiąg metrykalnych.
1808 – 1818 – założenie i kształtowanie się cmentarza grzebalnego w wyniku upowszechniającego się prawodawstwa Sejmu Czteroletniego i późniejszych kodyfikacji okresu Księstwa Warszawskiego oraz Królestwa Polskiego, zalecających
zakładanie cmentarzy za miastami. Przepełnione nekropolie przykościelne zagrażały warunkom sanitarnym w miastach. Utworzenie na zachodnim krańcu Janowca nowego cmentarza przypada na okres rządów ks. Stanisława Piotrowskiego, proboszcza w latach 1808-1824.
1818 – 1828 – cmentarz „w kwadrat drewnianym parkanem ogrodzony”. Stoi na nim krzyż drewniany o wysokości „4 sążni”. Pierwsze plany obwiedzenia terenu kamiennym murem.
1893 – 1900 – wzniesienie nowej kostnicy na cmentarzu kościelnym przez ks. Stanisława Bernatowicza.
1902 – powiększenie terenu cmentarza grzebalnego – ks. Henryk Radomiński.
1914 – 1915 – przy cmentarzu grzebalnym powstaje kwatera z cmentarzem wojennym. Pod Janowcem toczyły się walki
pomiędzy wojskami austro-węgierskimi i rosyjskimi. Zachowany plan tego cmentarza z 1917 r. ukazuje 17 mogił pojedynczych i 8 zbiorowych.
1953 – uporządkowanie i remont ogrodzenia cmentarza. Poszerzono nekropolię, włączając m.in. cmentarz wojskowy z okresu I wojny światowej, który od tego czasu staje się miejscem pochówku parafian, co doprowadza do jego zatarcia – ks. Julian Dusiński.
1991 – powiększenie cmentarza grzebalnego o 1,5 ha – ks. Marian Misiak.
1994 – wykonano kutą bramę główną w warsztacie janowieckiego kowala Kazimierza Kurkowskiego – ks. Marian Misiak.
2003 – generalny remont kostnicy połączony z adaptacją budowli na funkcje domu przedpogrzebowego – ks. Janusz Socha.
2010 – budowa sieci utwardzonych alejek na cmentarzu grzebalnym – ks. Janusz Socha.
2016 – ukazała się monografia cmentarza parafialnego (Krystyna Wolska, Andrzej Szymanek, Małgorzata Suszek-Waś, Cmentarz parafialny w Janowcu – monografia, wyd. Towarzystwo Przyjaciół Janowca), zawierająca spis wszystkich nagrobków. Cmentarz podzielono na 14 sektorów. Ogółem zanotowano 3245 pozycji, spisano 4695 nazwisk z tablic. 690 nagrobków stanowią groby anonimowe. Ustalono, że łącznie pochowanych jest blisko 6 tysięcy zmarłych. Na cmentarzu znajduje się szereg historycznych nagrobków m.in. rodzin ziemiańskich z okolicznych majątków (Godyckich-Ćwirko z Oblas, Świeżyńskich, Marcinowskich i Czaplińskich z Janowic, Lisowskich z Przyłęka), właścicieli zamku (Ignacego Osławskiego, Ignacego Czempińskiego, Leona Kozłowskiego). Spoczął tu również Józef Marcinowski, ojciec chrzestny marszałka Józefa Piłsudskiego.